Ziekte van Ménière

De Ziekte van Ménière komt voor bij mensen waarbij het binnenoor niet helemaal goed werkt. De exacte oorzaak van deze ziekte is anno 2024 nog steeds niet helemaal bekend. Waarschijnlijk heeft het te maken met het slakkenhuis. In het slakkenhuis bevindt zich de vloeistof endolymfe. Soms kan er een klein scheurtje in de wand van het slakkenhuis ontstaan waardoor het endolymfe zich kan vermengen met een andere vloeistof in het binnenoor.

De reactie van beide vloeistoffen kan de klachten van de Ziekte van Ménière veroorzaken, maar zekerheid is er nog steeds niet. De klachten zijn niet altijd aanwezig, maar kunnen soms ineens opwellen (een aanval) en later weer tijdelijk wegtrekken.

Klachten bij de Ziekte van Ménière

Bij deze ziekte krijgt men te maken met de volgende 3 verschillende klachten:

• Duizelingen: evenwichtsstoornissen, omvallen, zweverigheid, een zwaar hoofd of flauwvallen.
• Slechthorendheid: gehoorverlies (vaak lage tonen) van meestal 1 oor, soms beide.
• Oorsuizen: zoemend, fluitend, suizend of brommend.

In sommige gevallen kan de druk oplopen in het binnenoor. Dit kan ook nog pijnklachten teweeg brengen bij de patiënt.

Behandeling voor de Ziekte van Ménière

Doordat de exacte oorzaak van de ziekte van Ménière nog niet helemaal bekend is zal een KNO-arts verschillende onderzoeken laten uitvoeren om andere problemen uit te sluiten. Een gehoortest van een audioloog, bloedonderzoek, evenwichtsonderzoek, röntgenonderzoek of onderzoeken door een andere medisch specialist kunnen allemaal gedaan worden.

Als er uitsluitsel is gegeven dat er geen andere oorzaken gevonden zijn, waarbij de patiënt de klachten duizelingen, slechthorendheid en oorsuizen blijft ervaren, zal de patiënt meestal de diagnose Ziekte van Ménière krijgen.

Klachten verminderen na enkele jaren grotendeels

Met medicijnen kunnen de duizelingen en evenwichtsstoornissen vaak (gedeeltelijk) verholpen worden. Ook het vermijden van stress kan bijdragen aan het verminderen van de klachten. Voor de slechthorendheid kan een hoortoestel soms uitkomst bieden. Deze oplossingen zijn echter alleen symptoombestrijdingen, geen oplossing van de oorzaak.

Toch kunnen veel patiënten met deze ziekte met enkele aanpassingen een goed leven leiden. Het goede nieuws is dat de duizelingsklachten vaak na enkele jaren zo goed als verdwijnen. Wel zal slechthorendheid vaak een rol blijven spelen bij patiënten van de Ziekte van Ménière en kan het gehoor (nog) slechter worden.

Evenwicht en duizeligheid

Om te kunnen begrijpen hoe een gevoel van duizeligheid kan verdwijnen, is enig inzicht van het evenwichtssysteem noodzakelijk. In een standaard situatie ontvangen onze hersenen informatie van de beide evenwichtsorganen over bewegingen van ons hoofd en van onze ogen over onze positie in de ruimte. Dit wordt gecombineerd met de informatie uit de spieren en gewrichten over de stand het lichaam en de stand van het hoofd ten opzichte van het lichaam.

Al deze input wordt door de hersenen verwerkt, waarna wordt verzorgd dat men in balans blijft. Stel dat één van de informatiebronnen niet goed functioneert, dan ontvangen de hersenen de verkeerde informatie, waardoor een gevoel van duizeligheid ontstaat. Als er op meerdere niveaus iets mis is, dan is het soms niet duidelijk waarom iemand duizelig is.

Duizeligheid voorkomen door oefeningen?

Onze hersenen kunnen tot op oude leeftijd zich voortdurend aanpassen aan de veranderende situatie van het evenwichtssysteem. Maar, hiervoor moeten de hersenen wel met deze situatie geconfronteerd worden. Meer beweging zorgt dus voor een snellere aanpassing van de hersenen. Voor bijna iedereen met de ziekte van Ménière gaat dit vanzelf.

Tijdens een heftige Ménière-aanval nemen zij rust en na de aanval pakken zij hun activiteit weer op. Hierdoor verdwijnt het instabiele gevoel van de aanval. Maar, wanneer iemand juist rust neemt na de aanval, zal het instabiele gevoel blijven. Uit angst voor een nieuwe aanval niet meer bewegen, zorgt juist voor het continue gevoel van instabiliteit. Deze groep patienten, die uit angst thuis blijft, kan veel baat hebben bij deze Ménière oefeningen. De oefeningen kunnen thuis, in een veilige omgeving of eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut worden uitgevoerd.

Bekendheid

Onder nieuwe patienten moet meer bekendheid komen van de noodzaak om te blijven bewegen bij evenwichtsstoornissen, vindt de Commissie Ménière. Binnenkort zal de commissie, met toestemmingen van professor Yardley, haar boekje ‘Balance Retraining’ vertalen naar het Nederlands. De medisch adviseurs van de commissie zijn positief over de aanpak volgens de methode van Yardley.

Basis van het principe

Belangrijk bij deze methode is dat elke oefening minimaal 5 keer wordt uitgevoerd. Daarnaast moet langzaam worden begonnen met de oefening, en mocht je duizelig worden, is het zaak om meteen te stoppen. Wanneer je van een bepaalde oefening niet meer duizelig wordt, dan hoeft deze oefening niet meer te worden gedaan.

Oefeningen tegen Ménière (zittend of liggend uitvoeren)

• Hoofd stil houden, waarbij de ogen open neer gaan, eerst langzaam, daarna sneller. Vervolgens de ogen van links naar rechts laten gaan, wederom eerst langzaam en dan steeds sneller.
• Houdt de wijsvinger op armlengte boven het hoofd en kijk naar de vinger. Herhaal oefening 1, waarbij de vinger beweegt.
• Kijk naar de wijsvinger, terwijl deze langzaam boven het hoofd wordt bewogen. Stop op ongeveer 5 centimeter boven het hoofd.
• Ontspan de hoofd- en nekspieren en sluit de ogen. Begin hiermee in een laag tempo, en voor dit gestaag op. Dit kan worden gedaan door bijvoorbeeld heel rustig ja te knikken, met het hoofd tegen de borst, en daarna zover mogelijk naar achteren. Een variant is het draaien van het hoofd van links naar rechts, zover als mogelijk. Deze beide oefeningen kunnen worden herhaald met de ogen dicht.

Wanneer bovenstaande vier oefeningen met succes zijn uitgevoerd, kunnen deze worden herhaald op stoel, staand of lopend. Houd hierbij wel altijd het basisprincipe in acht.

Meer weten over audiologische begrippen, gehoorproblemen en terminologie? Wij leggen je alles uit in de Hoortest Wiki van Slimster.